Teras

Küçük bir yapı isteği ile başlayan bu serüven “adayı” üst ölçekten tekrar yorumlama fırsatını vermiştir. Gölün kokusunu taşıyan poyraz rüzgarının etkisiyle yerin bize söylediklerini anlamaya uğraştığımız bu çalışmada üst ölçekte alınan kararlar ile birlikte tarihi bir yapı ve çevrenin yeniden ele alınmasının yanında yeni bir  yapı önerisi getirilmiştir.

3. Derecede doğal sit alanı olan Yeşil Ada, 11 kültür varlığı ve 5 adet tescilli anıtsal yapısı ile bugün Eğirdir için önemli bir değer taşımaktadır.  Ada kimliğini oluşturan bu anıtsal yapılardan biri de, Ada’nın kuzey kısmında, burunda yer alan Ayastefanos Kilisesi’dir.  19. yüzyılda inşa edilen kilise, Rum asıllı Hristiyan hacı adaylarının Kudüs’e varmadan önceki uğrak noktalarından biri olmuş ve ayinler için kullanılmıştır. Kilise,  1993 yılında projelendirilmiş ve tadilatı yapılmıştır. Kilisenin yer aldığı meydan, Manastır Meydanı olarak tanınmaktadır ve günümüzde ortasından ada ana yolu geçmektedir.  Alan yaklaşık olarak 14 metreye 36 metre genişliğindedir.  Bu alanda adanın yeni dönem mimari yapıları bulunmaktadır.
Proje alanı, Ayastefanos Kilisesi ile Ada burnu arasında kalan arazide tanımlanmakta ve ada ölçeğinde önerilecek bütüncül dolaşım önerisinin kritik bir parçasını oluşturmaktadır. Proje önerisi, bahsedilen alana, kilise ve tanımlanacak aktivite alanlarına gerektiğinde hizmet verecek bir servis mekânı konumlandırılarak Eski Manastır Meydanı’ndan Ada Burnu’na kadar tanımlı bir kamusal alan oluşturulması ve Ada Burnu’na erişimin tasarlanarak Eğirdir Gölü’nün ortasında yer alma deneyiminin kullanıcılar tarafından farkındalığının sağlanmasıdır.

Projenin analiz aşamasında proje alanı 1957, 1975,1981, 1982 ve 2011 yıllarına ait hava fotoğraflarından yararlanılarak üç dönemde  incelendiğinde alana dair problemler belirlenmiş ve bunlara karşılık potansiyel ve değerleri ortaya çıkartılmıştır.

Mevcut Alanın Başlıca Problemleri;
Ada Ölçeğinde:
-Artan taşıt kullanımından doğan otopark problemi ve adanın muhtelif yerlerinin bu amaçla kullanılmasının sonucunda oluşan trafik problemleri
-Göl kıyısı ile yapılar arasındaki hızlı trafik sebebiyle adalının su ile ilişkisinde kopukluk
-Ada burnunun ada bütünlüğünün içerisinde konumlanamaması
-Ada burnunun ada halkı ve turistler tarafından kullanılmaması.
Alan Ölçeğinde:
-Eski Manastır Meydanı’nın yeni yol ve hızlı trafik ile meydan özelliğini yitirmesi
-Ada Burnu’nun yerel halk ve ziyaretçiler tarafından deneyimlenmesindeki eksiklik
-Kilise ve çevresinin atıl durumda olması.
-Açık alanlarda ve parkta kamusal kullanımı destekleyecek elemanların bulunmaması

Mevcut Alanın Başlıca Değerleri;
-Kilisenin önünde görülen Eski Manastır Meydanı izleri /tarihi değer.
-Alanın çeşitli aktivitelere elverişli olması /işlevsellik değeri
-Kilise ve park ile kamusal alan değeri
-Ekonomik değerinin yüksek olması
-Sosyal ve kent belleği değeri
-Göl manzarası ile oluşmuş görsel zenginlik
-Gölün en orta noktasında bulunan kara parçası olması

Mevcut Alanın Başlıca Potansiyelleri;
-Konumu itibariyle adanın önemli bir noktasında bulunması (Ada Burnu),
-Anıtsal değere sahip eski çınar ağacı ve çevresinde oluşmuş açık alan
-Kent belleğinde yer etmiş Ayastefanos Kilisesi’nin alanda yer alması
-Yeni uygulamalar için nitelikli bir örnek teşkil etmesi

GENEL YAKLAŞIM İLKELERİ
Proje; yapı ölçeğinde değil, başta Ada Burnu ve ada dolaşım sürekliliği kapsamak üzere kentsel ölçekte bir bütün halinde ele alınmıştır. Öncelikli amaç, öne sürülen problemlere çözüm önermek ve var olan değer ve potansiyelleri kaybetmeden kullanarak ada için bütüncül bir sonuç elde etmektir.  Bu anlamda proje 4 öğe olarak ele alınabilir:
1. Öğe; Kilisenin önünde yer alan ve atıl durumda olan okul yapısının yerine önerilen servis yapısıdır. Konumu itibariyle bu yapı, kiliseye ve proje alanında oluşturulacak aktivite alanlarına depo, mutfak gibi servisler sunmasının yanında kafe ve restoran işlevlerine de sahip olacaktır.
2. öğe, Taşınmaz kültür varlığı olan Ayastefanos Kilisesi’dir. Kiliseye 1993 yılında hazırlanan restorasyon projesi (proje ekte sunulmuştur)  uygulanmış olup, günümüzde yapılacak etütler çerçevesinde gerekli tadilatın yapılması proje kapsamında önerilmektedir.
3. öğe, Proje alanına önerilen, kilise önünden geçen taşıt yolundan ada burnuna kadar uzanan bütüncül peyzaj düzenlemesidir. Amaç, kilise, anıtsal çınar ağacı ve servis yapısından buruna kadar uzanan, tanımlı bir kamusal alan oluşturulmasıdır.
4. öğe ise Ada Burnu kıyı düzenlemesidir. Yeşil Ada’ya önerilen bütüncül yaya dolaşımı önerisi kapsamında tasarlanan burun, Köprü Başı Mevkii’nden başlayan  bisiklet güzergahının bitiş noktası olarak tanımlanmakta ve  adalının ve ziyaretçilerin alanı deneyimleme imkanlarını en üst seviyeye çıkarmayı hedeflemektedir.

TASARIM KARARLARI
Analizler ve dönemsel incelemelerin ışığında, Yeşil Ada’nın problemleri, değer ve potansiyeller ile birlikte ortaya konmuş ve çözüme ulaşmak için, ada ölçeğinden yapı ölçeğine ilerleyen bütüncül bir tasarım önerilmiştir.

A.ADA ÖLÇEĞİ
 Ada ölçeğinde önerimiz;
Kilise önündeki sokaktan Ada Burnu’na kadar uzanan tanımlı bir kamusal alan oluşturulması amacıyla, Manastır Meydanı’nın tekrar canlandırılmasıdır.

Problemler:
–Ayastefanos Kilisesi ve anıtsal değere sahip çınar ağacının kamusal alan değerini kaybetmesi
-Manastır Meydanı’nın ana taşıt yolu ve hızlı trafik ile özelliklerini kaybetmiş olması
-Ada Burnu’nda alanı deneyimlemeyi teşvik edecek düzenlemelerin eksikliği
Öneri:
Kilise önündeki sokaktan Ada Burnu’na kadar tanımlı bir kamusal alan oluşturulması adına:
-Kilisenin önünde genişleyen sokakta görülebilen eski Manastır Meydanı izlerinin zeminde okunur kılınması
-Kiliseye kullanım değeri kazandırılması / özgün işlevi korunarak sergi vb. aktiviteler için kullanılması
-Çınar Ağacı’nın çevresindeki alanın tanımlı açık alan haline getirilmesi
-Alana, kilise ve tanımlanacak açık alanlara gerektiğinde hizmet verecek bir servis mekanı konumlandırılması
– Ada Burnu’nun Köprü Başı Mevkii’nden başlayan bisiklet güzergahının bitiş noktası olarak tanımlanması ve böylece Manastır Meydanı ile birbirini besleyen bütüncül bir kullanıma sahip olması

B.YAPI ÖLÇEĞİ
Ayastefanos Kilisesi’nden kıyıya kadar uzanacak kamusal alanın tanımlanabilmesi ve işleyebilmesi adına, Ada Burnu’na bir servis mekanı yerleştirilmesi önerilmektedir.

Problemler:
-Eski Manastır Meydanı’nın alandan geçen taşıt yolu ile kamusal toplanma alanı değerini yitirmesi
-Kilise ve Göl arasında konumlanan alanın ve Ada Burnu’nun işlevsiz durumda olması
-Bölgede örnek teşkil edecek yeni yapı ya da işletmenin olmaması.
Öneri:
–Proje alanına gerekli servisi sağlayacak bir yapı konumlandırılması.
-Tanımlanan açık alanların (yapı ve kilise arasında oluşan avlu ve peyzaj düzenlemesi ile oluşturulan aktivite alanları) bu servis yapısından hizmet alması ve halkın düğün, kutlama gibi aktiviteleri için kullanılması
-Kilisenin sağlıklı kullanılabilmesi amacıyla, gerçekleşecek aktiviteler için servis yapısının depo ve mutfak imkanı sağlaması
-Önerilen yapıda ada halkı ve ziyaretçilerin kullanacağı kafe ve restoran mekanlarının oluşturulması
-Kilise ile yapı arasında avlu oluşturularak rüzgarlı havalar için açık hava aktivite alanı oluşturulması
-Yapının arazi eğimine uygun olarak projelendirilmesi (teraslar oluşturması)
-Arazide var olan kot farkının kilise önünden Ada Burnu’na inen basamaklarla değerlendirilmesi ve proje alanında dolaşım devamlılığının sağlanması
-Kilise önünde oluşturulan basamaklı alanın seyirlik aktiviteler için kullanılarak kamusal alan değerinin pekiştirilmesi

Manastır Meydanı ve Ayastefanos Kilisesi’nin tarihi değeri dikkate alınarak;
Öneride bulunduğumuz yapının strüktürel sisteminde beton kullanmaktan olabildiğince kaçınılmış, çelik taşıyıcı ve yığma duvar tercih edilmiştir.

-Kilisenin görsel algısının korunmasına
-Özgün işlevini etkileyecek durumların oluşmamasına
-Statik anlamda kiliseyi risk altında bırakacak müdahalelerden kaçınılmasına
–Sökülebilir-takılabilir bir sistem önerilmesine dikkat edilmiştir.
-Tüm bunlar ile birlikte var olan kilisenin mevcut durumu değerlendirilmiş olup;

Kiliseye ait olan problemlerin çözümlenip sahip olduğu potansiyellerinin her birinin değere dönüştürülmesi hedeflenmiştir.